Single European Data Space: w UE powstanie jednolity rynek danych

Komisja Europejska przedstawiła „Strategię w zakresie danych”. Zawiera on pomysł na utworzenie jednolitego, europejskiego rynku danych, w ramach którego będzie możliwy swobodny ich przepływ między krajami, sektorami gospodarki i instytucjami publicznymi.

Unia Europejska nie załapała się na przełom związany z wykorzystaniem danych osobowych. Ten obszar zdominowali giganci z USA i Chin. Dziś jednak następuje kolejny przełom, związany z internetem rzeczy (IoT), Przemysłem 4.0 i wykorzystaniem danych nieosobowych, pochodzących m.in. z czujników IoT. UE będzie dążyć do tego, aby stać się globalnym liderem „społeczeństwa opartego na danych”. Autorzy strategii przewidują, że ilość gromadzonych danych wzrośnie z 33 zettabajtów w 2018 roku do 175 zettabajtów w roku 2025. Zmianie ma również ulec także to, jak dane są przechowywane i przetwarzane. Według Komisji Europejskiej obecnie 80% przetwarzania i analizy danych odbywa się w scentralizowanych ośrodkach, jak data center, a jedynie 20% w urządzeniach końcowych, na brzegu sieci. Do 2025 roku te proporcje mają ulec odwróceniu. Tę zmianę także chce wykorzystać UE.

Europa ma też wyznaczyć nowe podejście do cyfrowej gospodarki. W USA obszar ten pozostawiony został sektorowi prywatnemu, w którym nastąpiła silna koncentracja. Chiny łączą państwowy nadzór z kontrolowaniem przez firmy technologiczne ogromnych zasobów danych przy niewielkich prawach i zabezpieczeniach dla użytkowników indywidualnych. Europa chce znaleźć sposób na zrównoważenie szerokiego wykorzystania danych z zapewnieniem prywatności, bezpieczeństwa i poszanowania praw obywateli.

Celem jest stworzenie jednolitej europejskiej przestrzeni danych – Single European Data Space – w ramach której dane osobowe i nieosobowe, w tym wrażliwe dane biznesowe, będą przepływać w bezpieczny sposób, a przedsiębiorstwa będą miały łatwy dostęp do ogromnej ilości danych wysokiej jakości. Pierwszym etapem jest stworzenie ram określających zasady zarządzania europejską przestrzenią danych. Obejmuje to nie tylko ramy prawne, ale także wypracowanie standardów i wymagań co do interoperacyjności oraz określenie instytucji, które mają wspierać cały proces na poziomie państw i całej UE.

Kolejny element to inwestycje w infrastrukturę do gromadzenia i przetwarzania danych. Ma temu służyć sfinansowanie w okresie 2021-2027 tzw. High Impact Project o budżecie szacowanym na 4-6 mld euro, z czego 2 mld mają pochodzić od Komisji Europejskiej, a reszta od państw członkowskich oraz biznesu. Projekt ten ma posłużyć stworzeniu infrastruktury, narzędzi dzielenia się danymi i mechanizmów zarządzania nimi. High Impact Project będzie się opierał na tzw. europejskiej federacji – czyli wzajemnych połączeniach – wydajnych energetycznie i godnych zaufania infrastruktur Edge Computing i Cloud Computing (IaaS, PaaS i SaaS). Uwzględni on potrzeby poszczególnych branż, w tym w zakresie modeli wdrażania chmury hybrydowej, które umożliwiają przetwarzanie bez opóźnień danych na brzegu sieci. Projekt przewiduje powstanie europejskiego ekosystemu firm intensywnie korzystających z danych oraz powstanie systemu wsparcia firm europejskich i sektora publicznego w procesie cyfrowej transformacji.

Ostatnie dwa elementy strategii to inwestycje w poprawę kompetencji użytkowników indywidualnych i sektora MSP oraz utworzenie wspólnych europejskich przestrzeni danych (Common European Data Spaces) dla ważnych obszarów gospodarki i życia społecznego. Ma to doprowadzić do stworzenia i udostępnienia dużych zbiorów danych wraz z narzędziami do zarządzania nimi i ich wymiany. Obszary te mają objąć: produkcję przemysłową, transport, zdrowie, finanse, energię, rolnictwo, administrację publiczną, umiejętności zawodowe oraz tzw. Green Deal, czyli dane przydatne w przeciwdziałaniu zmianom klimatu.